Yavaş, küçük ve yapımı görece ucuz insansız hava araçları (İHA) İsrail’in bir yıldır süren savaşında ölümcül bir başağrısı oldu.
Hizbullah’ın Pazar günü İsrail’in kuzeyindeki ordu üssüne yaptığı, dört askerin ölümüne, onlarcasının da yaralanmasına yol açan saldırı bu zamana dek, İsrail’e karşı düzenlenen en çok ölümlü İHA saldırısı oldu.
Saldırıdaki kayıplar, İsrail’in çok pahalı hava savunma sisteminin İHA’ları durdurmakta ne kadar etkin olduğu konusuda yeni soru işaretleri yarattı.
Hasar gören üssü ziyaret eden İsrail Savunma Bakanı Yoan Gallan, gelecekteki İHA saldırılarını önleyebilecek çözümler bulunmak için “önemli çabalar” harcandığını söyledi.
İsrail medyası, Pazar günü büyük olasılıkla Ziyad 107 tipi iki İHA’nın Lübnan’dan gelip, Akdeniz üzerinden sınırı geçtiğini, birinin düşürüldüğünü birinin ise kaybedildiğini yazdı. Düştüğü varsayıldığı için sirenler çalıştırılmadı. Daha sonra da bir ordu üssündeki kantini vurdu.
Ancak, İsrail’in kuzeyindeki güvenlik konusunda uzmanlaşan Alma Araştırma Entitüsü’nden Sarit Zehani, İHA’ların şans eseri geçtiğini düşünmüyor.
“Planlıydı. Uzun süredir bunu yapmaya çalışıyorlardı” diyor.
Zehani, Lübnan sınırına 9 kilometre mesafeede, batı Galile’de yaşıyor ve Pazar günü yaşananları evinin balkonundan izledi. Zehani roket ateşi açılığını ve İHA’lar kalkarken, tüm sınır bölgesinde alarm verildiğini anlatıyor. Böylece hava savunma sisteminin meşgul edilip, İHA’ların geçebilmesinin sağlandığını vurguluyor.
Alma Araştırma Enstitüsü, kuzey sınırında son bir yılda gözlem ya da saldırı misyonları için İHA’ların kullanıldığı 559 olayı kayıtlara geçirdi. Binyamina’daki saldırı sayılmazsa, İHA saldırıları sonucu 11 kişi öldü ya da yaralandı.
İsrail’in Demir Kubbe sistemine ek olarak, Adem’in Sapanı, Ok 2 ve Ok 3 sistemleri balistik füzelerin engellenmesi için tasarlandı. Ancak yakında ABD’den gelecek Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunma (THAAD) bataryası ve sistemi çalıştırmakta görevli 100 askeri personel savunma sistemlerini güçlendirecek.
İHA’ları düşürmek için daha kalıcı yöntemler de geliştiriyor.
BBC’ye konuşan, Tel Aviv’deki Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nden kıdemli araştırmacı Dr. Yeşua Kaliski “Yüksek güçlü lazerler üzerinde çalışılıyor. Bir diğer teknoloji de İHA’ların elektronik devrelerini yakmak için mikrodalga top atışı” diyor.
Hava savunma sistemlerinin bazı kısımları iyi çalışıyor. Burada, İsrail’i kuzeyinde Demir Kubbe Hizbullah’ın Güney Lübnan’dan fırlattığı roketleri engellerken, düzenli olarak patlamalar duyuyoruz. İsrail, hedeflerin % 90’ın üzerinde bir isabetle vurulduğunu söylüyor.
Ancak Demir Kubbe işe yarıyor, çünkü Hizbullah’ın fırlattığı roketler ilkel sistemler ve roketler atıldığı anda nereye gideceklerini hesaplamak ve engellemek mümkün.
İHA’ları durdurmak ise daha zorlu bu savaşta İsrail’in karşılaştığı sorunlardan biri haline geldi.
Temmuz ayında, Husilerin Yemen’den yolladığı bir İHA Tel Aviv’e ulaşmıştı. Geçtiğimiz günlerde, İsrail Ordusu Irak’tan gönderilen bir İHA’nın Golan Tepeleri’nde iki askeri öldürdüğünü açıkladı. Daha geçen hafta bir İHA, İsrail’in orta kesimlerinde bulunan bir bakımevini vurdu.
Dr. Yeşua Kaliski, “Hepsi olmasa bile İHA’ların büyük çoğunluğu İranlılar tarafından üdetiliyor ve Lübnan, Irak ve Yemen’deki silahlı örgütlere veriliyor” diyor.
İHA’ların radarlarda bıraktığı iz küçük, alçak irtifalarda uçabildiklerinden tespitleri de zor oluyor. Hatta bazen kuşlarla bile karıştırılabiliyor.
Kalisky “Uçaklarla engellemek de zor çünkü İHA’lar yavaş uçuyo. Saatte 200 kilometre hızla gidiyorlar, jetler ise saatte 900 kilometre yapıyorlar” diye açıklıyor.
